Het kwam onverwacht – ik had niet voorzien dat er toeristen zouden opdagen – hoewel, als ik even nadenk, (...) was het niet mijn fout dat ik mij ontredderd voelde in deze situatie?
Toeristen zijn als mieren: zij voeren kruimel voor kruimel, maar onverdroten de betekenis van de dingen mee, elk woord, elke foto neemt een beetje van de sprakeloze zwaarte die hen omringt mee.
Naar Imre Kertész, A nyomkereső, Sporenzoeker (1977).

Arras (Pas-de-Calais, France), 30 april 2012. Familiebijeenkomst. Bezoek aan de stad en dus aan de Wellington steengroeve, een toeristische trekpleister die de geschiedenis van de slag van Arras van 1917 schetst. Bezoekers kunnen er het netwerk van ondergrondse gaanderijen ontdekken waarlangs de Engelsen en de Australiërs doorheen de Duitse verdedigingslinie konden dringen.

Audi tellus, anonieme klacht uit de 19e eeuw, uit de anthologie Ultima Lacrima (Gérard Le Vot). Dit middeleeuwse lied dat het laatste oordeel aankondigt, was uiteraard bijzonder geschikt voor een evocatie van de « Grote Slachting ».

Vertaling : Jan Pelgrims